شاید تا به حال کلمه مال اکلوژن را شنیده باشید، دکتر آرش غفوری جراح لثه و متخصص ایمپلنت در یک تعریف ساده به دندان های نامرتب و ناهماهنگ مال اکلوژن دندان می گویند و در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارضی برای سلامت دهان و دندان شود. مال اکلوژن ها شامل دندان های شلوغ و روی هم، کراس بایت ،آندر بایت و اپن بایت هستند. این بیماری ممکن است عملکردهای حیاتی مثل جویدن را دچار اختلال کنند.
اکلوژن به تراز بودن دندان اشاره دارد. دندان ها باید به راحتی در داخل دهان قرار گرفته باشند، بدون اینکه روی هم رفته باشند یا فاصله وجود داشته باشد. همچنین زمانی می توان گفت که دندان ها در حالت اکلوژن قرار دارند که به صورت کج و ناهماهنگ رشد نکرده باشند. دندان های فک بالا باید کمی روی دندان های فک پایین قرار بگیرند. هرگونه تغییرات در هماهنگی های دندان به عنوان مال اکلوژن شناخته می شود.
دکتر آرش غفوری به عنوان بهترین متخصص ایمپلنت دندان و جراح لثه در مرکز تخصصی ایمپلنت دندان و بهترین جراح لثه در رشت توصیه می کند که برای جلوگیری از مشکلات و بیماری های جدی و پیشرفته ی دهان و دندان جهت بررسی ناهماهنگی های دندان خود به متخصصین دندانپزشکی از جمله ارتودنتسیت ها و جراحان فک و صورت مراجعه کنید تا بتوانند در زمان مناسب روند درمانی مطابق شرایط ارائه کنند و یا از مشاوره آنلاین دندانپزشکی استفاده کنید.
ما درادامه به پاسخ و بررسی یکی از سوالات مهم در زمینه ی عوامل موثر در ایجاد مال اکلوژن ها می پردازیم.
عوامل تاثیر گذار بر ایجاد مال اکلوژن چیست؟
این بیماری معمولا یک بیماری ارثی و ژنتیکی است یعنی می تواند به نسل های بعدی منتقل شود اما برخی شرایط یا عادات وجود دارد که ممکن است شکل و ساختار فک را تغییر دهد:
- شکاف کام و لب
- استفاده ی طولانی از پستانک بعد از 3 سالگی
- استفاده طولانی مدت شیشه شیر در اوایل دوران کودکی
- مکیدن شست در اوایل کودکی
- ضربه و آسیب هایی که منجر به ناهماهنگی فک می شود
- وجود تومور در دهان یا فک
- دندان های نهفته و کامل رشد نکرده
- درمان های نامناسب دندانی مثل پرکردن، روکش ها یا بریس های دندانی نامناسب
- تنفس نامناسب دهان که در اثر آلرژی یا بزرگ شدن آدنوئیدها یا لوزه ها ایجاد می شود.
اما چطور بدانیم که دچار مال اکلوژن هستیم؟علائم وجود این بیماری چیست؟
بسته به طبقه بندی مال اکلوژن، علائم اختلال دندان ها بستگی به نوع این بیماری ممکن است خفیف یا شدید باشد. علائم رایج آنها عبارتند از:
- منظم نبودن دندان ها
- تغییر در ظاهر صورت
- گاز گرفتن مکرر گونه های داخلی یا زبان
- ناراحتی هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- تغییرات گفتار، سرزبانی صحبت کردن
- تنفس از دهان به جای بینی
اگر شما متوجه چند مورد از علائم بالا در دهانتان شده باشید نوبت به معاینه و تشخیص نوع مال اکلوژن موجود می رسد.
تشخیص و طبقه بندی مال اکلوژن
این بیماری دندان معمولاً از طریق معاینات معمولی دندانپزشکی تشخیص داده می شود. دندانپزشک دهان و دندان را معاینه می کند و ممکن است با استفاده از تصاویر به دست آمده از اشعه ایکس دندان همترازی یا مال اکلوژن دندان ها را تشخیص دهد.
بعد از اینکه پزشک وجود مال اکلوژن را تشخیص داد نوبت به طبقه بندی و تشخیص نوع آن می رسد. سه دسته اصلی مال اکلوژن وجود دارد:
نوع اول
نوع اول حالتی است که دندان های آسیاب بالایی با دندان های آسیاب پایینی در موقعیت مناسبی قرار گرفته اند، اما دندان ها به صورت بی نظمی روی هم یا با فاصله ی زیاد از هم قرار گرفته اند. در این نوع مال اکلوژن، بایت معمولی است و نامرتبی دندان‌ها شدید نیست. مال اکلوژن نوع اول رایج ترین نوع آن است.
نوع دوم
نوع دوم زمانی است که اوربایت شدید وجود داشته باشد. در این نوع مال اکلوژن، دندان های فک بالا به میزان بیش از حد معمول دندان های فک پایین را می پوشانند.
اگر در این نوع از مال اکلوژن فک پایینی کوچکتر از حد معمول باشد، به آن رتروگناتیسم (یا رتروگناتیا) نیز می گویند.
نوع سوم
نوع سوم زمانی تشخیص داده می شود که آندربایت شدید وجود داشته باشد. در این نوع مال اکلوژن، دندان های پایین جلوتر از دندان های بالایی قرار گرفته اند. این حالت معمولاً به دلیل بزرگ بودن فک پایین ایجاد می شود و به عنوان پروگناتیسم شناخته می شود، به این معنی که فک پایین شما به سمت جلو بیرون زده است.
چگونگی درمان مال اکلوژن دندان می تواند یکی از موضوعات مهم در این زمینه باشد. در ادامه روش های مختلف درمان این بیماری را بررسی می کنیم.
معمولا افراد مبتلا به این بیماری خفیف نیازی به درمان ندارند. اما، اگر مال اکلوژن شدید باشد، ممکن است دندانپزشک بیمار را به متخصص ارتودنسی یا جراحان فک و صورت ارجاع دهد. با توجه به نوع مال اکلوژن، متخصص ارتودنسی درمان های مختلفی را توصیه می کند. روش های درمانی مختلف برای این بیماری:
- استفاده از بریس ها برای اصلاح موقعیت دندان ها
- نگهدارنده ها برای تراز کردن مجدد دندان ها
- کشیدن دندان ها برای اصلاح تراکم بیش از حد
- تغییر شکل، باندینگ یا روکش دندان ها
- جراحی برای تغییر شکل یا کوچک کردن فک
مانند هر روش درمانی دیگری این نوع از درمان ها ممکن است عوارضی را به همراه خود داشته باشند. مثل:
- پوسیدگی دندان
- درد یا ناراحتی
- تحریک دهان در اثر استفاده از وسایلی مانند بریس
- ممکن است در حین درمان در جویدن یا صحبت کردن مشکل ایجاد شود
همانطور که می دانیم پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین این موضوع می تواند خیلی مهم باشد که چگونه می توان از مال اکلوژن پیشگیری کرد؟
در اکثر موارد این بیماری تا حد زیادی ارثی می باشد به همین دلیل پیشگیری از آن در بعضی موارد دشوار است. اما، رشد فک و دندان‌ها می‌تواند تحت تأثیر عوامل محیطی قرار گیرد. والدین کودکان خردسال باید استفاده از پستانک و شیشه شیر را برای کمک به کاهش تغییرات در رشد فک محدود کنند. همچنین باید از مکیدن انگشت توسط کودک جلوگیری کرد. تشخیص زودهنگام این بیماری به کاهش زمان و شدت درمان کمک می کند.
جمع بندی
اکثر ناهنجاری دندان ها در کودکان و بزرگسالان توسط متخصص دندانپزشکی اصلاح می شود. اگر در دوران کودکی درمان های لازم دندانپزشکی ارائه شود می تواند به کاهش مدت زمان درمان کمک کند و ممکن است در دراز مدت منجر به کاهش هزینه های دندانپزشکی شود. البته بزرگسالان هم می توانند از درمان های ارائه شده نتایج خوبی کسب کنند. اما درمان برای بزرگسالان ممکن است طولانی تر و پرهزینه تر باشد. اگر دچار مال اکلوژن هستید هرچه زودتر آن را درمان کنید، حتما نتیجه بهتری خواهید داشت.
