پیوند استخوان دندان یا Bone Grafting زمانی انجام می شود که استخوان قسمتی از فک از بین رفته باشد یا در جایی دیگر نیاز به حمایت اضافی استخوان وجود داشته باشد. دراین پیوند، استخوان ممکن است از جاهای دیگر بدن گرفته شود و با عمل جراحی به استخوان موجود در فک متصل شود و در بعضی موارد، از مواد مصنوعی استخوان استفاده می شود. پیوند استخوان ممکن است در مواردی نیز انجام شود که استخوان از بین نرفته باشد ولی نیاز به استخوان بیشتری وجود داشته باشد مثل مواردی که در جراحی ایمپلنت دندان یا عدم سلامت لثه ها و دندانهای مجاور در قسمت آسیب دیده پیش می آید.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه ی پیوند استخوان و چگونکی انجام آن و نتیجه ی ناشی از آن می توانید در ادامه ی این مطلب همراه ما باشید.
پیوند استخوان دندان
روشهای متعددی برای این روش جراحی ایمپلنت وجود دارد، اما روش اصلی همان روش دندانپزشک یا جراح است که برشی را در فک ایجاد می کند و استخوان یا مواد مصنوعی استخوان را به فک متصل می کند.
معمولا بزرگسالان با از دست دادن یک یا چند دندان یا درگیری بیماری لثه مجبور به انجام Bone Grafting می شوند. هر کدام از این دو موارد می توانند باعث از بین رفتن استخوان در فک شوند.
بهتر است برای انجام Bone Grafting دندان از استخوان های خود بیمار از ناحیه ی لگن، ساق یا پشت فک استفاده شود که به آن پیوند اتوگرافت می گویند یعنی پیوندی که از بدن خود فرد گرفته می شود. این نوع از پیوند ها دارای استاندارد طلایی هستند، زیرا حمایت استخوانی در اتصال به فک را افزایش می دهند و باعث بهبود سریعتر و تشکیل استخوان جدید می شوند.
چهار منبع مواد برای پیوند وجود دارد که هر کدام مزایا و خطرات خاص خود را دارند.
انواع مواد پیوند استخوان
پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان انواع مختلفی دارند که عبارتند از :
اتوگرافت. این پیوند شامل استخوان بدن خود بیمار، از ناحیه لگن یا فک است.
آلوگرافت. در این پیوند از استخوان افراد دیگر، معمولاً اجساد استفاده می شود.
پیوندهای زنو. در این نوع از پیوند از استخوان گونه های دیگر مثل گاو، خوک یا مرجان استفاده می شود.
آلوپلاست. این نوع پیوند با مواد مصنوعی مانند کلسیم فسفات یا کلسیم سدیم فسفوسیلیکات (Bioglass) انجام می شود.
نتایج بدست آمده از آزمایشات 2019 نشان دهنده ی این است که ما هنوز مواد ایده آل بازسازی استخوان را کشف نکرده ایم، اما مواد امیدوار کننده Bone Grafting با استفاده از سلول ها، عوامل رشد و داروهای تغییر دهنده ی ژن در رده ی بالا هستند.
چگونه با اضطراب کاشت ایمپلنت دندان مقابله کنیم
چه کسی نیاز به پیوند استخوان دندان دارد؟
ایمپلنت برای دندان های از بین رفته
افرادی که دندان های از بین رفته ی خود را از طریق ایمپلنت جایگزین می کنند، کاندید و نیازمند به پیوند استخوان دندان هستند. ایمپلنت های دندان ریشه های مصنوعی به شکل پیچ هستند که در استخوان فک قرار می گیرند. سپس تاجی که با دندان ها همخوانی دارد روی ایمپلنت قرار می گیرد. معمولا برای ایجاد یک پایه ی محکم برای ایمپلنت Bone Grafting ضروری است. بیشتر از نیمی از افرادی که ایمپلنت انجام دادند ابتدا نیاز به این روش جراحی ایمپلنت داشتند.
از دست دادن دندان یا بیماری لثه
پیوند استخوان دندان ممکن است برای حمایت قسمتی از فک که استخوان خود را به دلیل از بین رفتن دندان یا بیماری لثه از دست داده است، ضروری باشد. از دست دادن استخوان می تواند بر روی دندان های مجاور و بافت لثه تأثیر بگذارد. پیوند استخوان در قسمت فک می تواند از ریزش بیشتر استخوان و عوارض طولانی مدت ناشی از آن جلوگیری کند. اگر بیماری لثه به طور صحیح و موثر مدیریت نشود، می تواند منجر به از دست دادن دندان بیشتر و حتی بیماری قلبی شود.
از بین رفتن استخوان
افراد دیگر کاندید برای Bone Grafting دندان کسانی هستند. که ظاهر و زیبایی آنها تحت تاثیر از بین رفتن استخوان قرار گرفته است. از دست دادن توده ی استخوانی در فک باعث می شود صورت کوتاهتر از حالت قبلی به نظر برسد. اگر در فک پایین استخوان از بین رفته باش، فک جلو بیرون زده به نظر می رسد و ممکن است لب ها و ماهیچه های اطراف آن تغییر کنند و پوست صورت در آن قسمت چروکیده شود.
همانطور که با افزایش سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش می یابد از بین رفتن استخوان در بین افراد سالخورده بالاتر است.
اما هر فردی در هر سنی که دچار آسیب فک شده یا مشکلات مربوط به بهداشت ضعیف دندان یا سایر بیماری های دهان و دندان مثل عفونت های شدید را تجربه کرده باشد، ممکن است به Bone Grafting دندان نیاز داشته باشد.
آیا پیوند استخوان دردناک است؟
روش bone grafting که شامل برداشتن استخوان از بدن خود بیمار نمی شود، یک عمل نسبتاً جزئی است. در طول عمل تا بعد از پایان بیهوشی هیچ دردی را احساس نخواهید کرد. بعد از آن، درد معمولاً با داروهای مسکن بدون نسخه تا چند روز بعد متوقف می شود. تجویز داروهای مسکن بستگی به وسعت جراحی انجام شده دارد. ممکن است تا چند هفته در طول دوره ی بهبودی احساس درد کنید.
اما اگر نوع پیوند اتوگرافت باشد و منبع استخوان از بدن خود بیمار به دست آید، بهبودی می تواند دردناک تر باشد، زیرا جراحی در دو قسمت بدن انجام می شود، مثلا ران و فک. مقدار استخوانی که برداشت می شود و سپس پیوند می خورد معمولاً بسیار کم است، بنابراین دوره ی درد و ناراحتی باید کوتاه باشد.
مقدمات پیش از جراحی Bone Grafting برای آمادگی برای پیوند استخوان دندان نیازی به انجام کارهای زیادی ندارید. با توجه به نوع بیهوشی که دریافت می کنید، 8 تا 12 ساعت قبل از عمل از خوردن یا نوشیدن هر چیزی پرهیز کنید. با پزشک خود در مورد داروهایی که استفاده می کنید، به ویژه داروهای رقیق کننده خون، که خطر عوارض خونریزی در حین عمل جراحی را افزایش می دهند، صحبت کنید. بعد از انجام عمل نیاز دارید که در جای امن و راحت استراحت کنید.
دندانهای جایگزینی که توسط ایمپلنت دندانی پشتیبانی می‌شوند عملکرد و ماندگاری بسیار خوبی دارند، چون ایمپلنت های تیتانیومی دقیقا شبیه دندانهای طبیعی و مانند ریشه دندان طبیعی برای پشتیبانی بیشتر به طور کامل در استخوان فک محکم می‌شوند. برای بهره مندی از این روش با وجود روش های رایج پیوند، معمولا می توانید دندان های خود را جایگزین کنید. در این روش و فناوری، باید به اندازه ی کافی استخوان نگهدارنده دندان در فک وجود داشته باشد تا ایمپلنت دندان را در جای خود نگه دارد. متأسفانه، همیشه با از دست دادن دندان، استخوان اطراف آن تقریباً تحلیل می رود (کاهش عرض، ارتفاع و تراکم) و این روند بلافاصله بعد از نبود دندان شروع می شود. هرچه مدت زمان طولانی تری جای خالی دندان وجود داشته باشد، استخوان نگه دارنده ی آن بیشتر از بین می رود (تحلیل می رود). ممکن است بخواهید ایمپلنت دندانی داشته باشید اما استخوان کافی برای حمایت از آن نداشته باشید، آیا می توان در اینصورت کاری انجام داد؟ دکتر آرش غفوری متخصص ایمپلنت و جراحی لثه معتقد است که پاسخ این سوال مثبت است. با وجود روش های رایج برای این کار، معمولا می توانید دندان های خود را جایگزین کنید.
پروسه ی عمل پیوند استخوان
bone grafting ، معمولاً یک عمل جراحی جزئی است که در مطب دندانپزشکی انجام میشود و برای ایجاد استخوان جدید در ناحیه ی فک که قبلاً از دندان‌ها حمایت می کرد، استفاده میشود. در قسمت لثه یک برش کوچک ایجاد می شود تا استخوان زیر آن معلوم شود و سپس مواد پیوند به آن قسمت اضافه می شود. معمولا مواد پیوند فرآوری شده است که به عنوان نگه دارنده عمل می کنند و در نهایت توسط بدن جذب می شوند و با استخوان جدید جایگزین می شوند.
مواد پیوند استخوانی از منابع مختلفی تهیه می شود. گاهی اوقات از بدن خود فرد استفاده می شود و در بعضی موارد این استخوان از یک اهدا کننده حیوان یا انسان است که توسط آزمایشگاه پردازش می شود تا آن را استریل و ایمن کند. مواد پیوند استخوان حتی می تواند مصنوعی باشد که به صورت پودر یا ژل از طریق سرنگ تزریق شود.
انواع پیوند استخوان
همه ی مواد مختلفی که برای پیوند استخوان استفاده می شود توسط تیم تحقیقات و آزمایشگاهی قابل توجهی پشتیبانی می شوند. این مواد جهت بررسی ایمنی و بهداشتی در لابراتوارها پردازش می شوند (به جز اتوگرافت ها که نیازی به پردازش ندارند) در این صورت احتمال رد یا انتقال بیماری از بین می رود.
پیوند استخوان اتوگرافت
اگر قبلاً با مفهوم پیوند استخوان آشنا شده باشید باید بدانید که اتوگرافت احتمالاً مواد پیوند است که از بدن خود فرد گرفته می شود و به محل مورد نظر پیوند زده می شود. این تنها نوع پیوند است که شامل ایجاد برش جراحی در دو قسمت از بدن می شود، یک قسمت که استخوان از آن برداشت میشود و قسمت دیگر که در آن پیوند انجام میشود.
پیوند استخوان الوگرافت
استخوان انسانی فرآوری شده ی آزمایشگاهی که از یک اهداکننده ی متوفی گرفته شده است.
پیوند استخوان زنوگرافت
این ماده ای از یک حیوان و معمولاً یک گاو گرفته می شود.
پیوند استخوان الوپلاست
در این نوع پیوند از مواد مصنوعی (ساخته ی دست انسان) استفاده می شود.
عمل پیوند استخوان دندان چگونه انجام می شود؟
روند معمولی پیوند استخوان دندان به صورت زیر است:
قبل از شروع جراحی بیهوشی دریافت خواهید کرد و علائم حیاتی بیمار تحت مراقبت قرار می گیرد. تکنسین دندانپزشکی قسمت آسیب دیده را تمیز و ضد عفونی می کند. جراح برشی در لثه ایجاد می کند و آن را از استخوانی که قرار است پیوند در آن قرار گیرد جدا می کند. جراح مواد استخوانی را بین دو قسمت از استخوان که باید با هم رشد کنند قرار می دهد.
استخوان پیوند شده با یک ماده ی چسبنده ی غشایی یا با پیچ های مخصوص محکم می شود. سپس قسمت بریده شده را بخیه می زنند.
سه نوع اصلی عمل Bone Grafting
انسداد پیوند استخوان
معمولا از پشت استخوان فک نزدیک دندان عقل مقداری استخوان برداشته می شود. این روش زمانی انجام می شود که جلوی فک مقدار زیادی استخوان از دست داده باشد.
لیفت سینوس
هنگامی که در نزدیکی دندان های آسیاب بالا استخوان از بین رفته باشد و باعث حرکت سینوس ها به سمت پایین شود، Bone Grafting برای بازگرداندن ثبات فک بالا انجام می شود و سینوس ها نیز به موقعیت مناسب خود باز می گردند.
پیوند سوکت استخوان
پیوند استخوان در ایمپلنت همزمان با کشیدن دندان برای جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان می باشد چون در غیر این صورت ممکن است بعد از کندن دندان، دوباره استخوان را از دست بدهیم.
بهبودی و مراقبت های بعد از پیوند استخوان
- استفاده از کیسه یخ برای کاهش درد و تورم در یکی دو روز اول
- خوردن غذاهای نرم در روزهای اول
- در یکی دو شب اول سر بالا بخوابید تا از تجمع خون در محل بریدگی جلوگیری شود
در دوره ی بهبودی اولیه، از موارد زیر اجتناب کنید:
- مایعات داغ مانند قهوه یا سوپ داغ
- غذاهای سخت یا ترد مانند آجیل
- هرگونه فعالیت بدنی، مثل ورزشهای فیزیکی چون ممکن است بریدگی قسمت جراحی را در معرض خطر قرار دهد
بعد از یک یا چند هفته، درد زیاد در فک باید جای خود را به درد خفیف بدهد و احساس کنید که در حال بهبودی هستید. بعد از چند هفته فک کاملا خالی از درد و طبیعی می شود. اما برای انجام ایمپلنت معمولاً چند ماه طول می کشد تا فک به اندازه کافی قوی شود.
ممکن است برای بررسی های دوره ی درمان جراح شما از تصویر برداری اشعه ی ایکس استفاده کند تا بهتر بتواند شاهد روند بهبودی باشد.
پیوند استخوان دندان چه عوارضی دارد؟
شایع ترین عوارض جراحی پیوند استخوان دندان درد و تورم است که می توان با کیسه های یخ و مسکن های بدون نسخه کنترل کرد. ممکن است تجویز داروهای قوی برای بعضی از افراد ضروری باشد.
در چند روز اول بیمار ممکن است خونریزی جزئی و مشکل در جویدن و صحبت کردن داشته باشد. پیوند استخوان یک روش ایمن و کم خطر است ولی ممکن است در بعضی موارد عوارضی به همراه داشته باشد.
خطر عفونت در هر عمل جراحی وجود دارد، بنابراین مصرف کامل یه دوره آنتی بیوتیک ها بسیار مهم است. سایر عوارض جانبی که ممکن است وجود داشته باشد عبارتند از:
- لخته شدن خون
- آسیب عصبی
- عوارض بیهوشی
- رد پیوند استخوان
در صورت بروز عوارض زیر، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
- دردی که چند روز بعد از عمل باقی بماند یا شدیدتر شود
- قرمزی و افزایش تورم در اطراف لثه
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی مداوم
- ایمپلنتی که سست می شود، نشان دهنده ی آن است که Bone Grafting قبلی ناموفق بوده است.
اگر شما یکی از افراد کاندید پیوند استخوان هستید می توانید با مراجعه به مرکز تخصصی جراحی و ایمپلنت دندان دکتر آرش غفوری یک جراحی ایمن و راحت ایمپلنت و پیوند استخوان را تجربه کنید.
