در واقع جراحی فک یک روش اصلاح کننده و تنظیم کننده ی ناهنجاری های فک محسوب می شود که به آن جراحی ارتوگناتیک نیز گفته می شود. جراحی فک توسط جراحان دهان یا فک و صورت که در بیشتر موارد با متخصص ارتودنسی یا ایمپلنت دندان در ارتباط هستند انجام می شود. دلایل مختلفی برای انجام جراحی فک وجود دارد که ممکن است شما دچار یکی از آنها باشید که خودتان از وجود راه درمانی آن آگاهی نداشته باشید. به همین دلیل ما در مرکز تخصصی ایمپلنت دندان و جراحی لثه دکتر آرش غفوری لازم دانستیم که مطلبی در این زمینه را به طور کامل به شما ارائه دهیم.
در این بخش شرایط و مواردی که فرد را نیازمند انجام جراحی فک قرار می دهد بررسی می کنیم:
اگر فردی دچار مشکلی در فک خود باشد که از طریق ارتودنسی قابل حل نیست ممکن است جراحی فک توصیه شود. همانطور که می دانید ارتودنسی یک رشته تخصصی از دندانپزشکی است که به اصلاح موقعیت فک و دندان ها می پردازد. در این حالت متخصص ارتودنسی و جراح فک برای یک برنامه درمانی مناسب و شرایط بیمار با هم همکاری می کنند.
چند نمونه از مواردی که جراحی فک می تواند منجر به اصلاح آنها شود:
- تنظیم بایت دندان، به اینصورت که هنگام بستن دهان بایت دندان به صورت درست روی هم قرار می گیرد.
- اصلاح تقارن فک بالا و پایین
- درمان درد ناشی از اختلال مفصل گیجگاهی فکی(TMJ)
- ترمیم آسیب یا وضعیت مادرزادی صورت، مانند شکاف کام
- جلوگیری از ساییدگی بیشتر دندان
- کمک به راحت تر گاز گرفتن، جویدن یا بلعیدن
- رفع مشکلات تنفسی، مانند تنفس دهانی و آپنه انسدادی خواب
- خشک شدن دهان بخاطر تنفس های دهانی زیاد
- اصلاح ناتوانی در روی هم آوردن لب ها بدون فشار
انواع جراحی فک
جراحان فک و دهان بیماران مبتلا به کیست های خوش خیم و تومورهای دهان و صورت ، سرطان های بدخیم دهانی ، سرطان سر و گردن ، عفونت های شدید حفره دهان و غدد بزاقی فک و گردن را مورد جراحی قرار می دهند .
معمولا بر اثر صدمات وارده به استخوان های صورت و مشکلات بافت نرم صورت ، که به دلیل از بین رفتن استخوان ها یا کیست و تومور به وجود آمده اند ، جراحان کیست ها و تومورهای به وجود آمده را بررسی می کنند و سپس جراحی اصلاحی را جهت بازگرداندن فرم و عملکرد درست فک و صورت انجام می دهند.
انواع دیگری از جراحی های مربوط به فک و صورت شامل موارد زیر می باشد:
1.استئوتومی فک بالا (جراحی فک بالا)
استئوتومی فک بالا یک نوع از جراحی است که روی فک بالا انجام می شود. به نظر شما در چه مواردی فرد نیاز به استنوتومی فک بالا دارد؟ باهم بررسی می کنیم:
- فک بالایی به طور قابل توجهی بیرون زده یا عقب رفته است.
- اپن بایت، حالتی است که هنگام بسته شدن دهان دندان ها روی هم قرار نمی گیرند.
- کراس بایت، حالتی است که هنگام بسته شدن دهان دندان های پایینی جلوتر از دندان های بالایی قرار می گیرند.
2.استئوتومی فک پایین
جراحی که جهت اصلاح و تنظیم فک پایین انجام می شود. معمولا در حالتی که فک پایین به طور قابل توجهی بیرون زده یا عقب نشینی کرده باشد این عمل توصیه می شود.
3.استئوتومی هردو فک
جراحی است که برای اصلاح هم فک بالا و هم فک پایین انجام می شود. از آنجا که این جراحی می تواند پیچیده و گسترده تر از جراحی های بالا باشد، معمولا جراح از نرم افزار مدل سازی سه بعدی برای کمک به برنامه ریزی جراحی استفاده می کند.
4.جراحی های کوچک داخل دهانی ( مینوز نامیده می شود )
5.جراحی های ترمیمی و زیبایی فک و صورت یا جمجمه و گردن
6.جراحی های عفونت های فک و صورت
7.جراحی های آسیب های تروماتیک(ضربه ای)
8.جراحی کشیدن دندانی که در موقعیت مناسب رشد نکرده است
9.جراحی تومورها و کیست های خوش خیم و بدخیم فک وصورت
10.جراحی عیب های مادرزادی و اکتسابی مثل شکاف لب و کام ( لب دو طرفه و یک طرفه )
یکی از سوالات مهمی که ممکن است برای هرکسی پیش بیاید این است که آیا قرار دادن ایمپلنت های دندانی هم نیاز به جراحی فک دارند ؟
در قسمت هایی از دهان که برای کاشت ایمپلنت دندان نیاز به پیوند استخوان دارند می توانند از روش های جراحی مختلف فک استفاده کنند. چنین جراحی در صورت لزوم و برای ایجاد تغییر در بافت اطراف لثه و ایجاد یک ظاهر زیبا و طبیعی تر انجام می شود . جراح دهان در مرحله ی اول ترمیم های لازم را انجام داده سپس ایمپلنت دندان در جای مناسب که از قبل تعیین شده قرار می دهد.
فرایند جراحی به چه شکل است؟
قبل از عمل جراحی
در بیشتر موارد متخصص ارتودنسی در ماه‌های قبل از جراحی، بریس‌ها یا ترازکننده هایی را روی دندان‌ها اعمال کرده اند که در واقع یک نوع آماده سازی برای جراحی محسوب می شود. معمولا قبل از شروع جراحی بیمار نیاز به چند جلسه معاینات و بررسی های لازم خواهد داشت. آماده سازی می تواند شامل اندازه گیری، قالب یا استفاده از اشعه ایکس از دهان یا رادیوگرافی باشد. در بعضی موارد از مدل سازی سه بعدی در رایانه نیز استفاده می شود.
در حین جراحی
در این جراحی از بیهوشی عمومی استفاده می شود و بیمار در طول جراحی خود خواب خواهد بود. بیشتر این جراحی ها 2 تا 5 ساعت طول می کشند، اما مدت زمان دقیق بستگی به روش خاصی دارد که انجام می شود.
در این نوع جراحی، بیشتر برش ها در داخل دهان ایجاد می شود، البته در بعضی موارد برش های بسیار کوچکی در خارج از دهان ایجاد می شود. به طور کلی، جای زخم و بخیه روی صورت یا چانه شما دیده نمی شود.
دوره ی نقاهت و بهبودی جراحی فک
معمولا بیمار باید بعد از 1 تا 4 روز بعد از جراحی از بیمارستان مرخص شود. در زمان ترخیص از بیمارستان پزشک دستورالعمل هایی را برای غذا خوردن و بهداشت دهان به بیمار می دهد. متعهد بودن به این دستورالعمل ها بسیار اهمیت دارد. طبیعی است که بعد از جراحی تورم، زخم و ناراحتی در صورت و فک خود را تجربه کنید اما نگران نباشید چون به مرور زمان از بین می روند. البته پزشک داروهایی را برای کاهش این علائم تجویز می کند. ممکن است بعد از جراحی در لب بالا یا پایین بی حسی وجود داشته باشد که معمولاً موقتی است و طی چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود. بهبودی ممکن است بین 6 تا 12 هفته طول بکشد. بعد از چند هفته، ارتودنتیست به تراز کردن دندان ها با بریس ها ادامه می دهد.
در ادامه به بررسی عوارض جراحی می پردازیم:
به طور کلی جراحی فک یک جراحی مطمئن و موفقیت آمیز است. اما ممکن است مانند هر جراحی دیگری عوارضی داشته باشد. بهتر است قبل از انجام عمل با عوارض احتمالی آن آشنا باشید:
- واکنش بد به بیهوشی
- خون ریزی بیش از حد
- عفونت در محل جراحی
- آسیب به اعصاب فک
- شکستگی فک
- مشکلات مربوط به گاز گرفتن یا هم ترازی دندان ها بعد از جراحی که ممکن است نیاز به انجام یک روش دیگر داشته باشد.
- بازگشت فک به موقعیت اولیه
- درد جدید TMJ (اختلالات مفصل فکی)
یکی از موارد مهمی که می تواند دغدغه ی خیلی ها باشد هزینه ی جراحی است که می تواند بستگی به عوامل مختلفی داشته باشد:
- جراح فک
- روش انجام شده
- موقعیت بیمار
هزینه ی کل جراحی شامل چندین جزء است، مانند:
- حق الزحمه جراح
- هزینه های تسهیلات
- هزینه های بیهوشی
- هر آزمایش اضافی که انجام می شود
- هر دارویی که تجویز می شود
قبل از برنامه ریزی برای جراحی، مطمئن شوید که بیمه ی شما این نوع از جراحی را تحت پوشش قرار می دهد یا خیر. بسیاری از شرکت‌های بیمه، جراحی فک را در صورتی که یک مشکل و بیماری محسوب شود تحت پوشش قرار می دهند.
جمع بندی
طبق تحقیقات انجام شده بهترین زمان ممکن برای جراحی بعد از توقف رشد فک است، که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ی بیست رشد صورت و فک متوقف می شود. دکتر آرش غفوری متخصص ایمپلنت دندان و جراح لثه در صورت مشاهده ی مشکلات فکی بیماران خود و نیاز به جراحی فک قبل از انجام ایمپلنت دندان آنها برای درمان مناسب موقعیت خود به جراح فک ارجاع می دهد و طبق برنامه ریزی خاص همان بیمار پروسه ی درمانی جراحی و ایمپلنت دندان را ارائه می دهد.
